Wrzesień to dla logopedy czas, kiedy przeprowadza w placówce przedszkolnej logopedyczne badania przesiewowe. Z mojego doświadczenia coraz częściej diagnozuję u małych dzieci objawy opóźnionego rozwoju mowy.
Pomysł na Kącik logopedy pojawił się właśnie teraz, kiedy znam już wyniki badań. Chciałabym tutaj dać wsparcie Rodzicom i poszerzyć ich świadomość.
Praca logopedy z dzieckiem z objawami opóźnienia rozwoju mowy stanowi duże wyzwanie. Ale to przede wszystkim Rodzice powinni dowiedzieć się, jak mogą pomóc swoim dzieciom. Oto wskazówki dla Państwa przedstawione w ostatnim „Forum Logopedy”, którymi chciałabym się podzielić:
-
Używaj w komunikacji prostych zdań oraz prostych pytań. Kiedy pytamy, ważne jest, aby odczekać chwilę przed udzieleniem odpowiedzi za dziecko - na jego reakcję w postaci wskazania palcem, użycia gestykulacji, mimiki czy nieartykułowanego odgłosu.
-
Prostymi słowami opisuj to, co robicie – w obecności dziecka – w domu, w drodze do przedszkola, na spacerze. Dzięki codziennym bezpośrednim komunikatom, np. podczas ubierania, mówiąc: buty, czapka itp. prowadzimy terapię mowy. Podczas ubierania systematycznie powtarzajmy: „góra” – jednocześnie głaszcząc czubek głowy, mówmy „dół” – łaskotając podeszwy stóp, mówiąc „przód” – dotykajmy brzucha, a sygnalizując „tył” – głaszczmy równocześnie jego plecy. W ten sposób oswajamy dziecko z orientacją w przestrzeni.
-
Opisuj rzeczywistość dziecka z użyciem onomatopei (ponieważ wszystkie dzieci zaczynają werbalizację od onomatopei), np. idziemy na spacer (pa, pa), bierzemy piłkę (bam, bam). Czytaj dziecku książeczki zawierające różne odgłosy.
-
Od urodzenia tłem codziennych czynności może być spokojna muzyka (klasyczna, rozrywkowa), a także nucenie melodii czy śpiew na sylabach „la, na” itp. Dopiero starszym dzieciom warto odtwarzać nagrania piosenek dziecięcych.
-
Pobudzaj dziecko do wszelkiej dostosowanej do możliwości dziecka działalności artystycznej: śpiew, taniec, sztuki plastyczne (malowanie, lepienie, wydzieranie, klejenie) itp. Działalność grafomotoryczna i ruchowa pobudza podprogramowo w korze mózgowej ośrodki odpowiedzialne za mowę. Każdy rodzaj aktywności ruchowej: bieganie, podskoki, rytmiczne chodzenie i tupanie, zabawy na świeżym powietrzu czy na basenie wspomagają rozwój dziecka.
-
W codziennej komunikacji z dzieckiem zwracaj uwagę na:
- komunikowanie się z maluchem twarzą w twarz,
- mówienie do dziecka wyraziście, bez przyspieszania tempa mowy, unikanie zdrobnień oraz naśladowania mowy dziecka,
- stosowanie krótkich zdań, początkowo z użyciem odgłosów, typu: o!, ach!, uff!, be! wspartych odpowiednią modulacją głosu i mimiką w celu zainteresowania dziecka mową,
- wprowadzanie rytuału czytania, zaczynając od opowiadania własnymi słowami tego, co przedstawiają ilustracje w książeczkach. Nie obawiajmy się wymuszania na nas przez dziecko powtarzania tych samych tekstów, dzięki nim zapamiętuje ono nowe słowa,
- nieużywanie nowych mediów w obecności dziecka – specjaliści uważają, że do 3. r.ż. dziecko nie powinno mieć kontaktu z mediami audiowizualnymi,
- opowiadanie, co robimy podczas wykonywania różnorodnych czynności domowych i nie tylko (podczas oglądania zdjęć warto wykorzystać okazję do wielokrotnego wskazywania i nazywania osób oraz zaimków je określających: ja, ty, ona/on, my, oni),
- dbanie o rozwój ruchowy i sprawność manualną poprzez podejmowanie systematycznie każdego dnia różnorodnych czynności dnia codziennego,
- nieprzedłużanie karmienia butelką i używania smoczka uspakajającego; jeśli dziecko sobie z tym nie radzi, warto zasięgnąć porady u psychologa dziecięcego,
- stopniowe wprowadzanie pokarmów o różnej konsystencji, aby dziecko gryzło i przeżuwało; WHO zaleca karmienie mlekiem matki do 6. m. ż. i kontynuację do 2. r.ż., jednakże z równoległym podawaniem innych pokarmów, zaczynając od postaci papek, aż po pokarmy o stałej konsystencji.
Marlena Strzępka
neurologopeda, terapeuta miofunkcjonalny
Źródło:
- Michalak-Widera I., Skrzypiec Ł. Kroki postepowania w pracy z dzieckiem z opóźnieniami rozwojem mowy. „Forum Logopedy” 2020, nr 39 s. 28-33.