Krótkie wędzidełko podjęzykowe – ankyloglosja – wpływ na rozwój dziecka

Krótkie wędzidełko podjęzykowe – ankyloglosja – wpływ na rozwój dziecka

Wiele dzieci, które uczestniczy w prowadzonej przeze mnie terapii logopedycznej ma skrócone wędzidełko, czyli antyloglosję. Jest to najczęściej wrodzona anomalia języka, charakteryzująca się krótkim wędzidełkiem językowym lub jego wadliwym przyczepem, co skutkuje całkowitym lub częściowym przytwierdzeniem języka do dna jamy ustnej.

W jej następstwie może się zmienić pozycja spoczynkowa języka oraz jego ruchomość, co nie pozostaje bez wpływu ma rozwój zgryzu, wymowę oraz czynności ssania, połykania, oblizywania ust, formułowania kęsa.

Skrócone wędzidełko można zauważyć od razu po urodzeniu. Przy głośnym płaczu brzegi języka zwykle unoszą się ku górze.

Wędzidełko języka zbudowane jest z tkanek miękkich i elastycznych. Może ono, naciągając się - wydłużać, lub rozluźniając – skracać. Często staje się niewidoczne, tworząc z błoną śluzową dolnej powierzchni języka gładka powierzchnię. Wędzidełko języka jest widoczne, gdy język podnosi się. Można je zobaczyć szczególnie wyraźnie, gdy jest napięte.

Tak się dzieje, gdy język wykonuje ruchy o maksymalnym zakresie (wysoko w płaszczyźnie pionowej), zwłaszcza przy jednoczesnym opuszczaniu żuchwy. Prawidłowo zbudowane wędzidełko nie ogranicza ruchomości języka, umożliwiając mu swobodne wykonywanie pojedynczych ruchów, które z kolei są podstawą wielu ruchowo złożonych czynności. Krótkie wędzidełko, utrudniając lub nawet uniemożliwiając wykonywanie językiem pojedynczych ruchów, wpływa zarazem na jakość złożonych czynności ruchowych. Jedną z takich czynności jest tworzenie głosek.

Oceną długości wędzidełka podjęzykowego pod kątem możliwości artykulacyjnych zajmuje się logopeda. Kiedy wędzidełko jest krótkie, wówczas logopeda kieruje do laryngologa lub stomatologa, który wykonuje zabieg frenotomii (podcięcie wędzidełka). Sam zabieg, który jest wykonywany w znieczuleniu miejscowym nie daje gwarancji prawidłowej wymowy. Jak najwcześniej należy rozpocząć ćwiczenia języka.

Piśmiennictwo wskazuje na istnienie korelacji między zaburzeniami wymowy a ankyloglosją. O takiej korelacji mówi się również w przypadku wad zgryzu – niefizjologiczne położenie języka jest przyczyną zwężenia górnego łuku, a zwężenie szerokości międzykłowej żuchwy tłumaczy się pociąganiem wędzidełka.

Ankyloglosja zazwyczaj współistnieje z wyższą i doprzednią pozycją kości gnykowej, jako rezultat nadmiernego napięcia mięśni nadgnykowych, co pociąga za sobą mięśnie podgnykowe połączone z mostkiem, obojczykami i łopatkami, krtanią i osierdziem przez powięź szyjną. W rezultacie może to prowadzić do zaburzenia postawy ciała i objawić się jako hiperlordoza odcinka szyjnego z pogłębioną kifozą piersiowego lub jako hiperlordoza odcinka lędźwiowego albo prowadzić do nachylenia doprzedniego głowy z wyprostowaniem odcinka szyjnego.

Uważa się również, że wraz z ankyloglosją współwystępuje przemieszczenie nagłośni oraz krtani objawiające się u noworodków dusznością oraz defektami skóry, a u dorosłych – niewydolnością oddechową oraz chrapaniem.

Konsekwencje nieleczonego „krótkiego wędzidełka” podjęzykowego uwydatniają się w okresie wzrastania dziecka. Patologiczne ograniczenie ruchomości języka ma znaczący wpływ na kształt i stan uzębienia dziecka, jak również na ogólny stan jamy ustnej.

Krótkie wędzidełko podjęzykowe często wymusza nienaturalną pozycję języka, która oprócz poważnych wad zgryzu może powodować zaburzenia w obrębie stawu skroniowo – żuchwowego. Napieranie końca języka na siekacze będzie predysponowało do zaburzeń napięcia mięśniowego w twarzoczaszce oraz do bruksizmu (nocnego zgrzytania zębami).

Oddychanie przez usta, oprócz skutków związanych z nieefektywną wymiana gazową i zaburzeniami snu, koreluje również z chorobami jamy ustnej.

Ograniczenie ruchomości języka ma ogromny wpływ na ogólne funkcjonowanie organizmy dziecka. Istotne jest więc wczesne zdiagnozowanie patologii wędzidełek jako jednego z potencjalnych powodów zaburzeń oddechowych, nieprawidłowego połykania, zaburzeń ortodontycznych, wad wymowy oraz wad postawy.

Zalecenia dla Rodziców:

  • Zwróć uwagę na to, czy twoje dziecko podczas snu chrapie
  • Obserwuj, czy dziecko przez większość czasu ma otwarte usta
  • Zwróć uwagę na to, czy po zakończonym jedzeniu dziecko samoczynnie domyka buzię, czy nie
  • Rutynowo oceniaj zdolność motoryczną języka dziecka

Marlena Strzępka
neurologopeda, terapeuta miofunkcjonalny


Źródło:

  • Stańczyk K., Ciok E., Perkowski K., Zadyrska M. Antyloglosja – przegląd piśmiennictwa. „Forum Ortodontyczne” 2015, nr 11. s. 123 - 133.
  • Bednarczyk M. Anatomiczne przyczyny trudności w karmieniu noworodków i niemowląt. „Forum Logopedy” 2019, nr 33. s. 16.
  • Janocha A. Krótkie wędzidełko podjęzykowe jako jedna z przyczyn wad wymowy – na podstawie materiałów szkoleniowych autorstwa dr Barbary Ostapiuk „Dyslalia ankyloglosyjna: o krótkim wędzidełku języka, wadliwiej wymowie i skuteczności terapii”, https://pppnisko.naszaporadnia.com/
  • Repetytorium: patologie wędzidełek część druga „Wpływ na funkcje oddechowe oraz rozwój twarzoczaszki i uzębienia dziecka”, https://www.nursicare.pl/